Psychologia zadań Olimpijskich – jakie triki stosują autorzy zadań?

O niektórych trikach autorów zdążyliśmy już sobie opowiedzieć. Teraz podsumujemy to wszystko do kupy i dodamy kolejne perfidne triki, które mają tylko jedno zadanie – okraść Cię z drogocennych punktów na zawodach!

Trik nr 1	Jedno rozbudowane zadanie zamiast kilku mniejszych zadań
Na czym polega?	Kiedy widzimy duże, rozbudowane zadanie to automatycznie wydaje nam się ono bardzo skomplikowane. W rzeczywistości to często seria ,,oddzielnych” zadań, które po prostu wykorzystują wyniki uzyskane wcześniej (ale też nie zawsze).
Jak przeciwdziałać?	1) Zdaj sobie sprawę, że często duża ilość podpunktów w zadaniu jest odbierana jako coś ,,negatywnego”, a to coś zupełnie przeciwnego! Z reguły te zadania prowadzą nas ,,za rękę” i łatwiej rozwiązać całe zadanie. 2) Gdy zrobisz kilkanaście takich zadań, to nie będzie na Tobie robić wrażenia, że zadanie jest ,,rozbudowane”, bo będzie to normą.

Zobaczmy na ten przykład z 55 edycji, I etapu : zadanie 4 , w którym to autorzy zadań mocno idą zawodnikowi na rękę, rozbijając dość złożone na pojedyncze etapy, które musisz zrealizować.

A gdyby to zadanie wyglądało w ten sposób? Czy na pewno jest lepiej? Chcesz od razu rozwiązywać jedno zadanie, warte od razu 20 punktów!?

Trik numer 2	Sztuczne pompowanie treści
Na czym polega?	Ten zabieg jest również stosowany na maturze. To ,,pompowanie” treści zadania otoczką, która albo nie ma wcale [sytuacja nr 1] związku z zadaniem albo jest nieistotna (niepotrzebna), [sytuacja nr 2] ale swoją złożoną strukturą odstrasza zawodnika.
Jak przeciwdziałać?	1) świadomość – sam fakt, że zdajesz sobie sprawę, że dany trik jest na Tobie stosowany powoduje, że inaczej podchodzisz do sprawy. 2) doświadczenie – umiejętność odpowiedniego podchodzenia do zadań oraz filtrowania informacji z zadania to kwestia doświadczenia. Będziemy to ćwiczyć wspólnie, a potem Ty będziesz to szlifować na każdym zadaniu olimpijskim. Jest to coś, co nie przyjdzie z dnia na dzień, potrzeba czasu i cierpliwości. Takie umiejętności różnicują zawodników dobrych od tych bardzo dobrych!

Pokażę Ci teraz obie sytuacje opisane w powyższej tabeli.

Sytuacja nr 1 – otoczka zadania wcale nie ma znaczenia (mogłoby jej nie być). Przykłady pochodzą odpowiednio z 61 edycji, II etap : zadanie 5 ; 62 edycji, III etapu : zadania 4 . Takich przykładów jest całe mnóstwo, wręcz są w każdej edycji!

Sytuacja nr 2 – otoczka zadania nadmiernie komplikuje zadanie (to jest najtrudniejsze do samodzielnej interpretacji). Przykład pochodzi z II etapu 68 edycji, zadanie 4 : podpunkt a).

Uwaga – nie przejmuj się, jeśli nie do końca rozumiesz co tutaj się dzieje, pomimo wyjaśnienia. Jeśli jeszcze nigdy nie przerabiałeś/aś chemii organicznej, to nic dziwnego! Wrócimy jeszcze do tego filmiku potem w chemii organicznej 🙂 . Sam jednak ,,trik” jest uniwersalny – często treść zadania jest po prostu niepotrzebna w samym rozwiązaniu, ale za to spełnia inną funkcję : przestraszy Cię do szpiku kości!

Trik numer 3	Używanie mniej ,,popularnych” pierwiastków
Na czym polega?	Polega na tym, że w książkach, szkole, zadaniach jesteśmy zalewani klasycznymi przykładami opartymi na dosłownie kilkunastu pierwiastkach. Za każdym razem jak widzimy ,,dziwny” pierwiastek od razu się blokujemy i odnosimy wrażenie, że nie damy rady rozwiązać zadania, ponieważ nic o nim nie wiemy (bo nawet o nim nie czytaliśmy).
Jak przeciwdziałać?	1) Świadomość! Gdy masz tego świadomość, to wiesz jak się bronić! 2) Na Olimpiadzie wcale nie musisz umieć wszystkich pierwiastków! Oni (autorzy zadań) zdają sobie z tego sprawę i gdy pojawia się ,,dziwny” pierwiastek, to musisz działać na zasadzie analogii! 3) Ogarniać układ okresowy! Przecież on po to został stworzony, aby zestawić ze sobą pierwiastki, które podobnie się zachowują!

Moje ulubione przykłady to Rb₂Te + HCl oraz rysowanie wzoru elektronowego kwasu H₂CS₃ . Przeanalizujemy także fragment zadania drugiego z I etapu 58 edycji. Sprawdźmy, o co tutaj chodzi.

I im dalej w las, tym dziwniejsze pierwiastki zaczną się pojawiać. W 68. edycji na finale pojawił się uran, ale był on zapowiadany w Folderze Wstępnym. Czyli na spokojnie można było dowiedzieć się o uranie wszystkiego co trzeba i mieć trochę ułatwione zadanie na zawodach.

To tylko kilka przykładowych trików – będą one wplatane w trakcie wielu prezentacji, które jeszcze przed Tobą. Teraz nie ma sensu wymieniać ich wszystkich, ponieważ wiele z nich jest subtelne i wymaga wiedzy z danej dziedziny, więc i tak teraz tego nie zapamiętasz.

Będziemy to robić na bieżąco, ale mam nadzieję, że ten dział zapewnił Ci pozytywny zastrzyk wiary w siebie i zdemonizował te straszne zadania!